Eminim çoğu gözlükçü sık sık duyuyordur bu soruyu: "Gözlüklerde güneş koruması var mı?"
Güneş gözlüğü malum güneş yağına benzemiyor, dolayısıyla bu soru aslında çok genel kalıyor. Bunun sebebi, aslında iyi bir güneş gözlüğü lensinin özelliklerini, bilinçli tüketici seviyesinde, yeteri kadar iyi bilmememiz.
Güneş gözlüğü lensleri hammaddesinden, filtrelerine; renklerinden koyuluklarına kadar detay içeriyor, bu yüzden de 'güneş koruması'ndan kasıt çok net ifade edilmemiş oluyor.
Yani soru biraz afaki kalınca, cevap vermesi de zor oluyor :)
Açık renkli lensleri daha çok kozmetik ve aksesuar amaçlı kullanabiliriz
Çok fazla detaya girmeden, amacınıza uygun yeterli bir güneş gözlüğü lensini iki ana başlıkta toplayabiliriz. Amacınıza uygun diyorum, çünkü güneş gözlükleri kozmetik amaçlı da kullanılabiliyor, mesela açık lensli güneş gözlükleri ya da 'clear lens' denen şeffaf güneş gözlükleri bu kapsama giriyor. (Yakında 'amaca uygun güneş gözlüğü' konulu detaylı bir post yazacağım, kayak, araba kullanma ve çeşitli spor dalları için özel tasarlanan güneş gözlüğü lensleri hakkında detaylı bilgi vermeye çalışacağım).
'Güneş koruması'nda en önemli faktör lens koyuluğu. Biliyorsunuz, lens rengi ve koyuluk/açıklık derecesi çok önemli, güneş gözlüğü lensleri -eğer kozmetik amaçlı kullanmıyorsanız - görünür ışığın yüzde 75 - 90 arasında süzmek ve göz kamaşmasını gidermek durumunda.
Gözünüze ve amacınıza uygun koyulukta ve özelliğe sahip lense sahip bir güneş gözlüğü bulduktan sonra, ikinci dikkat etmeniz gereken konu lensin UV filtresi.
İşte tam bu noktada devreye daha detaylı girmek gerekiyor.
Göze gelen UV ışınları, önlenmediği takdirde çeşitli göz rahatsızlıklarına yol açabiliyor.
Wikipedia, morötesi ya da ultraviyole (kısaca UV) ışınımını, dalga boyu 100 ile 400 nanometre arasındaki ışınım olarak tanımlıyor. Gözümüz, 400 ile 700 nm dalga boyları arasına duyarlı ve bunun dışındaki ışınımı algılayamıyor. Görebildiğimiz en küçük dalga boylu ışınımı mor olarak algıladığımızdan, bundan daha küçük dalga boyuna sahip olan ışınıma "morötesi ışınım" adı veriliyor.
UV ışınları bizlere az miktarda da olsa D Vitamini veriyor. Ancak fazlası zararlı, cilt kanseri gibi hastalıklara yol açabiliyor. Gözde ise başta retinaya zarar veriyor, her zaman bahsedildiği gibi katarakta yol açarak görmemizi zorlaştırıyor. Gözde doku oluşumuna bile yol açabiliyor..
UV ışınları kabaca üçe ayrılıyor
Bahse konu olan UV ışınları, aynı özelliklere sahip olmadıkları ve canlılar üzerindeki etkilerinin farklı olması sebebiyle UV-A, UV-B ve UV-C olmak üzere üç kategoriye ayrılıyor:
UV-A: UV ışınlarının yüzde 95 ile en yaygın olanı. Ozon tabakası bu ışınların geçmesine izin veriyor.
UV-B: Oldukça tehlikeli. Bu ışınların büyük bir kısmı, ozon tabakası tarafından engelleniyor ve UV ışınlarının yüzde 5'ini oluşturur.
UV-C: Sağlık için en tehlikeli ışınlar. Ozon tabakası bu ışınların bizlere ulaşmasını önlüyor.
Güneş gözlüklerindeki UV geçirgenliği, çeşitli standartlara bağlanmış durumda.Eğer UV koruması zayıf ya da hiç olmayan bir güneş gözlüğü alıyorsak, gözümüzü hem UV-A hem de UV-B ışınlarına maruz bırakıyoruz. Üstelik aldığımız güneş gözlüğü, göz bebeğini daha da fazla açarak daha fazla UV ışınına maruz bırakıyor.
Bu yüzden alacağınız güneş gözlüğünün hem UVA hem de UVB ışınlarının büyük bölümünü bloke etmesi gerekiyor. Bu konuda başta Avrupa Birliği ya da Amerika olmak üzere standartlar oluşmuş ve gerekli mercilerin verdiği onaylar gözlük bilgi kartlarında veriliyor durumda. Lensler konusunda bilgiyi gözlük satış noktalarında da alabilirsiniz.
Bu standartlar, yukarıda şemada gördüğünüz gibi Avustralya için AS/NSZ 1067:2003, Avrupa için EN 1836:2005 ve Amerika için ANSI Z80.3-2001.
Güneş gözlüğü lenslerinizin bu yönetmeliklere uyup uymadığını kontrol edebilirsiniz. Eğer uyuyorlarsa, lenslerde hiçbir problem yok demektir.
Son söz, bilinçli tüketici olmak önemli :)
Bilinçli tüketici olmak önemli.
Sadece gözlükte değil her konuda.
Güneş gözlüklerini aldığınız satış noktaları, fiyat ve standartlara uygunluğu tamamen sizin inisiyatifinizde. Ancak bahsettiğim gibi lens koyuluğu ve UV filtrelerine dikkat etmek, kesenize faydalı diye, gözünüze zararı olabilecek gözlüklerden kaçınmak gerekiyor.
Eğer kaliteli bir güneş gözlüğü almak istiyorsanız, umarım yazım ufak da olsa yardımcı olmuştur ancak alacağınız yer, en az aldığınız güneş gözlüğü kadar önemli diyor, gözlüklerinizin hep güzel şeyler göstermesini diliyorum.
